Θέλει ...να κρυφτεί, μα η χαρά δεν την αφήνει

Της Μαρίας Καλύβα-Πρίφτη

Τα τελευταία αποκαΐδια έπαψαν να καπνίζουν στις περιοχές της Αττικής που έπληξαν πρόσφατα οι φονικές πυρκαγιές, όμως η φωτιά μοιάζει να σιγοκαίει συνεχίζοντας το καταστροφικό της έργο. Είναι ο αριθμός των νεκρών που εξακολουθεί να ανεβαίνει. Είναι οι αγνοούμενοι, πληγή που δεν κλείνει, καημός που δεν γιατρεύεται, χρόνος που δεν κυλάει. Είναι οι χιλιάδες χαμένες περιουσίες και τα μέτρα που εξαγγέλλονται βιαστικά, ανίκανα να διορθώσουν, να επουλώσουν ή να δώσουν μια καινούρια διέξοδο. Είναι η οικολογική καταστροφή, τόσο μεγάλη και τόσο συχνά επαναλαμβανόμενη πια, που παύει ακόμα και να προκαλεί εντύπωση και αυτό είναι το πιο τραγικό. Είναι τέλος και το βαρύτερο, η σκληρή ειρωνεία της επίσημης πολιτείας. Η κυβέρνηση, πριν ακόμα καθορίσει πώς θα λήξει όσο το δυνατόν νωρίτερα η ανθρωπιστική κρίση που ξέσπασε, πριν ακόμα αποφασίσει τα μέτρα αναστροφής της κατάστασης που δημιουργήθηκε, αποφάσισε να εξετάσει τις πταίει. Η κρίση έγινε άμεσα και η απόφαση βγήκε γρήγορα: Μόνοι υπεύθυνοι τα δέντρα, οι νεκροί και η κακή μας μοίρα. 

Το γνωστό σύνθημα μιας παλιάς τηλεοπτικής σειράς, έλαμψε και πάλι: «εμπρός.. πίσω». Δεν έχει καμία σημασία ο πόνος και η καταστροφή του σήμερα, δεν ασχολούμαστε βεβαίως με τις ανάγκες και τις προκλήσεις του αύριο, αλλά κατευθείαν κοιτάμε το «μαύρο παρελθόν» και τους παλιούς διοικούντες που φταίνε για όλα, ρίχνουμε και ένα ανάθεμα στην ελληνική νοοτροπία και.. όλα εντάξει. Δεν είναι η πρώτη φορά που συναντάμε αυτή τη συμπεριφορά. Ο αείμνηστος Γεώργιος Ράλλης σε ομιλία του στη Βουλή σαν πρωθυπουργός και μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά στην Πάρνηθα, αποφάνθηκε με κάθε σοβαρότητα ότι κύριοι υπεύθυνοι της καταστροφής ήταν.. τα κουκουνάρια που πετάγονται και τη μεταφέρουν. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, αφού πρώτα έβαλαν την επάρατη δεξιά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, κάθε τόσο την ανέσυραν από εκεί για να την κουνάνε σαν σκιάχτρο-φόβητρο, αλλά και υπεύθυνο για ό,τι συνέβαινε. Έτσι στις μεγάλες πυρκαγιές που κατέκαψαν το πράσινο της Αττικής τέλη της δεκαετίας του ‘80, αφού πρώτα έριξαν την ευθύνη στην επάρατη δεξιά, θέσπισαν σειρά νόμων που μετέτρεψαν τις καμένες περιοχές σε άναρχους οικισμούς αυθαιρέτων ή μεγαλοπολιτείες μέσα στο βουνό σαν την Καλλιτεχνούπολη κλπ. Η εναλλαγή των κυβερνήσεων τα επόμενα χρόνια ανάμεσα σε ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. ακολούθησε την ίδια εναλλαγή και στα επιχειρήματα, με αποκορύφωμα τη μεγάλη καταστροφή στην Ηλεία το ’07 επί κυβέρνησης Καραμανλή, όπου μπήκε ένα ακόμα επιχείρημα, ο εμπρησμός από απροσδιόριστους εχθρούς, που ποτέ δεν κατονομάστηκαν, πότε δεν αξιολογήθηκαν και βέβαια ποτέ δεν αντιμετωπίστηκαν. 

Η κυβέρνηση Τσίπρα σήμερα κάνει ένα μοναδικό συνδυασμό των παραπάνω πρακτικών. Είναι μια νέα κυβέρνηση, που προέκυψε (έτσι θέλει να λέει) από παρθενογένεση και κατηγορεί σωρηδόν όλους τους προηγούμενους για ό,τι έχει συντελεστεί. Είναι μια αριστερή κυβέρνηση που κατηγορεί τη νοοτροπία των Ελλήνων να χτίζουν όπως χτίζουν και να δημιουργούν προβλήματα. Είναι μια κυβέρνηση που παλεύει και μάχεται και γι’ αυτό κάποιοι την αντιπαλεύουν και την κυνηγάνε σπέρνοντας καταστροφές. Βέβαια η παρθενογένεση της κυβέρνησης είναι αυτονόητα ψέμα, αφού πρόκειται για κυβέρνηση συνασπισμού που το ένα μέρος του προέρχεται από διάσπαση της Ν.Δ. Στο υπουργικό συμβούλιο 11 μέλη του προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ ή τη Ν.Δ. έχοντας διατελέσει όλα τα προηγούμενα «μαύρα» και υπεύθυνα για την κατάσταση χρόνια, ανώτερα κομματικά και πολιτειακά στελέχη μέχρι και υπουργοί των τότε κυβερνήσεων.

Όσον αφορά το δεύτερο επιχείρημα θα σταθούμε λίγο παραπάνω γιατί είναι η ύστατη των ύβρεων να ρίχνεις τις ευθύνες στους θιγόμενους. Και τι να πρωτοπούμε; Ότι είναι απέραντο θράσος και να μιλάς ακόμα, όταν επί μέρες δύο πατεράδες έψαχναν με αγωνία τα ήδη νεκρά παιδιά τους, σίγουροι ότι τα έχουν εντοπίσει σε ερασιτεχνικές φωτογραφίες και βίντεο, μόνο και μόνο γιατί ο κρατικός μηχανισμός δεν κατάφερε ούτε καν να καταγράψει σωστά τους διασωθέντες της τραγικής εκείνης νύχτας; Ότι χρειάστηκαν 8 μέρες για να δοθεί ένα πρώτο επίσημο νούμερο αγνοουμένων; Για το έγγραφο που έδειχνε ότι πριν λίγο καιρό, ο ίδιος ο Τόσκας είχε υπογράψει άδειες για την περιοχή και δικαιολογήθηκε ότι υπέγραψε μόνο για δύο οικοδομικά τετράγωνα; Ότι πέρασαν 3,5 χρόνια αδιαφορίας, πλήρους ανοχής και σύμπλευσης με όλη την προηγούμενη κατάσταση και «νοοτροπία» που τώρα τόσο εύκολα και βροντερά καταγγέλλουν; Την καταγγελία που έγινε δημόσια από τον Πρόεδρο των πυροσβεστών ότι «ο επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων στο Μάτι είχε εισηγηθεί στο συντονιστικό όργανο εκκένωση του οικισμού, αλλά παρά την εισήγηση δεν δόθηκε τελικά ποτέ η εντολή που θα μπορούσε να είχε σώσει κόσμο»; 

Να τι γράφονταν για την προετοιμασία της χώρας απέναντι στις πυρκαγιές, λίγους μήνες πριν τη μεγάλη καταστροφή, στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου,:

• «Έχει καταντήσει γραφικό εν έτει 2018 να φωνάζουμε διαρκώς για τα αυτονόητα, ζητώντας: μέσα ατομικής προστασίας, ανανέωση του πυροσβεστικού στόλου, καλή και άμεση συντήρηση του υπάρχοντος, θεσμοθέτηση κανόνων υγείας και ασφάλειας στις πυροσβεστικές επιχειρήσεις» (επιστολή πυροσβεστών στην κυβέρνηση).
• 
  
• «Με απαρχαιωμένο στόλο οχημάτων και ελάχιστα εναέρια μέσα ξεκινάει και η φετινή αντιπυρική περίοδος.. Το 20% των οχημάτων είναι ακινητοποιημένο λόγω βλαβών, ενώ ένα 15% μπαινοβγαίνει στο συνεργείο.. Αξιοσημείωτο αποτελεί το γεγονός πως ο αρχαιότερος στόλος της πυροσβεστικής είναι αυτός που υπάρχει για να καλύψει την Αττική, ενώ οχήματα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έχουν να αγοραστούν από το 2007». (Με στοιχεία της Πυροσβεστικής).

Είναι άλλωστε συνηθισμένη τακτική να ρίχνουν οι ιθύνοντες την ευθύνη των δικών τους αποφάσεων και πράξεων πάνω σε αυτούς που φορτώνονται τις συνέπειές τους. Ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές αυτή η μέθοδος, για να δικαιολογήσει τις κυβερνητικές επιλογές και να κρύψει τις πραγματικές αιτίες για τα δεινά που υπέφερε και εξακολουθεί να υποφέρει ο ελληνικός λαός. Έτσι τον Ιούλιο του ’15 ο Τσίπρας αψήφησε το δημοψήφισμα και προχώρησε σε ένα ακόμα μνημόνιο, γιατί εμείς δεν ήμασταν έτοιμοι για τις συνέπειες μιας σύγκρουσης με την Ευρώπη. Λίγο νωρίτερα για τον ίδιο λόγο η κυβέρνηση Σαμαρά είχε φέρει το δεύτερο μνημόνιο, ενώ ο Πάγκαλος είπε το μνημειώδες «όλοι μαζί τα φάγαμε» για να δικαιολογήσει το πρώτο μνημόνιο. Εκτός από ιταμό αυτό το επιχείρημα είναι και επικίνδυνο. Διαχέοντας τις αιτίες σε μια ολόκληρη κοινωνία, τις διαχέεις σε τέτοιο βαθμό, που τελικά χάνονται. Δεν υπάρχουν αιτίες να παλευτούν, υπεύθυνοι να διωχθούν, λύσεις να ανευρεθούν. Πολύ περισσότερο δεν υπάρχει ούτε καν κοινωνία, αλλά μόνο ένα σύνολο «ενόχων» που «τιμωρούνται» για τις αμαρτίες τους ή ακόμα χειρότερα ο ένας για τις αμαρτίες του άλλου. 

Ας δούμε και το τελευταίο επιχείρημα, για αντίπαλους (υπονοείται εξωτερικούς) που θέλουν να αποσταθεροποιήσουν την κυβέρνηση. Τα πράγματα στην πολιτική είναι απλά και ξεκάθαρα. Υπάρχει η αιτία, η μέθοδος, ο στόχος και το αποτέλεσμα. Οι γενικές αναφορές σε «εχθρούς» που δεν ονοματίζονται και στόχους που δεν προσδιορίζονται, όταν μεν γίνονται από τους κάτω μπορεί απλά να υποδεικνύουν την αδυναμία να τεκμηριωθούν οι υπόνοιες, μια αδυναμία που συνήθως οφείλεται στις σκοτεινές διαδρομές της πολιτικής των από πάνω. Όταν όμως λέγονται από τους πάνω, αυτούς που διοικούν, είναι η απόλυτη παραδοχή της ανικανότητας και της, με δική τους ευθύνη, διάλυσης μιας πολιτείας ανίκανης να προλάβει ή και να απαντήσει στους όποιους «εχθρούς», ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθούν και ως άλλοθι για την εξυπηρέτηση των πιο τυχοδιωκτικών σχεδίων των πιο αντιδραστικών κύκλων. Επίσης είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε ποια ισχυρά κέντρα του εξωτερικού θα ήθελαν να βλάψουν μια κυβέρνηση που πέρασε τα χειρότερα μέτρα, τα περισσότερα μνημόνια, ακολούθησε τις πιο συντηρητικές πολιτικές, εξυπηρέτησε τις πιο αντιδραστικές αντιλήψεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Επενδύοντας τες μάλιστα με έναν αριστερό μανδύα, το καλύτερο άλλοθι για να αιχμαλωτίσεις το λαϊκό αίσθημα, αφού κάθε τι άλλο μόνο χειρότερο μπορεί να είναι. Και αυτό είναι αλήθεια, και κάτι παραπάνω ιστορική κατάκτηση, με την προϋπόθεση όμως το αριστερό να είναι πράγματι τέτοιο, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωσή μας. 

Η κυβέρνηση ήδη φυλλοροεί, η προχθεσινή παραίτηση του Τόσκα (χρειάστηκε κοντά 15 μέρες για να δείξει έστω και αυτή την ευθιξία) και η μη αντικατάστασή του, δημιουργούν ήδη εξελίξεις. Μια κυβέρνηση έτσι κι αλλιώς παραιτημένη και επικίνδυνη, όχι τώρα αλλά από την προδοσία της θέλησης του ελληνικού λαού τον Ιούλιο του ’15, γίνεται απλώς χειρότερη και πιο επικίνδυνη κάθε μέρα που περνάει. Η πιθανή διαδοχή της από μια κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είναι λόγος να μας κάνει να αρνηθούμε την ανάγκη της απομάκρυνσής της. Είναι όμως λόγος για να σκεφτούμε επιτέλους την ανάγκη της συνένωσης όλων των πραγματικών δυνάμεων που μπορούν να πάνε μπροστά τον τόπο. 

Τη διανόηση, που δεν μπορεί πια να ονειρεύεται να βολευτεί σε κάποια θεσούλα στο δημόσιο και να πορευτεί με ένα ακόμα προγραμματάκι της ΕΕ. Τους αγρότες και τους μικρομεσαίους που οι μικρές ιδιοκτησιούλες τους μόνο να τους προστατεύσουν και να τους βοηθήσουν δεν μπορούν, το ακριβώς αντίθετο. Τους εργαζόμενους που δεν χρειάζονται άλλη υπομονή για να αντέξουν ακόμα τόσα δεινά, αλλά απόφαση να ξετινάξουν τις πολιτικές και τα δεσμά που τους καταπλακώνουν. Η έξοδος από τους μηχανισμούς της ΕΕ και τους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς είναι η μόνη διέξοδος για να μπορέσει να χαραχτεί μια εθνική λαϊκή στρατηγική, μόνη ικανή να αναδιαρθρώσει τον κρατικό μηχανισμό, να θέσει την οικονομία πάλι σε κίνηση σε παραγωγικές βάσεις, να αξιοποιήσει τις πραγματικές πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας (και όχι να καταστρέφει τις ομορφιές και τον πλούτο της). Αυτές είναι οι συνθήκες για μια πραγματική έξοδο που μας αξίζει και δικαιούμαστε, όχι μόνο γιατί πάλεψαν γι’ αυτό οι προηγούμενες γενιές, αλλά γιατί κι εμείς θα τη διεκδικήσουμε με τη δική μας πάλη.